Dạy học mảng chủ đề Tam giác đồng dạng
Danh mục: Sáng kiến kinh nghiệm
Loại tài liệu: SKKN THCS
Dạy học mảng chủ đề Tam giác đồng dạng
Miễn phí
Danh mục: Sáng kiến kinh nghiệm
Loại tài liệu: SKKN THCS
Dạy học mảng chủ đề Tam giác đồng dạng
Miễn phí
TÓM TẮT SÁNG KIẾN
Việc dạy học mảng chủ đề Tam giác đồng dạng nhằm cung cấp cho học sinh một kiến thức cơ bản của bộ môn, là cơ hội rất thuận lợi để phát triển ở học sinh khả năng suy luận và chứng minh, góp phần phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh nhất là tư duy lôgíc.
Việc dạy chủ đề Tam giác đồng dạng lớp 8 cần đạt các yêu cầu sau:
+ Học sinh cần nắm được nội dung các định lí về Tam giác đồng dạng và những mối quan hệ gữa chúng, từ đó có khả năng vận dụng các định lí vào hoạt động giải toán cũng như các ứng dụng khác.
+ Làm cho học sinh thấy được sự cần thiết phải chứng minh chặt chẽ, suy luận chính xác (tuy nhiên phải phù hợp với nhận thức của học sinh THCS nói chung và học sinh lớp 8 nói riêng).
+ Phát triển năng lực chứng minh toán học.
Trong nội dụng, sáng kiến đã nêu ra được những thuận lợi và khó khăn, thực trạng của vấn đề dạy hình ở trường THCS. Đặc biệt sáng kiến đã nêu ra được những việc cần làm, những giải pháp khắc phục cụ thể như: trong vẽ hình, xây dựng kế hoạch giải, khai thác bài toán về Tam giác đồng dạng. Sáng kiến cũng nêu được hiệu quả đạt được sau khi áp dụng, chỉ ra những mặt còn hạn chế, vấn đề bỏ ngỏ….
PHẦN 2: NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận.
Nhiệm vụ trọng tâm của các nhà trường hiện nay là giáo dục và đào tạo học sinh phát triển toàn diện, trong đó coi trọng việc bồi dưỡng phát triển trí tuệ và năng lực hoạt động sáng tạo.
Để làm được điều đó, các nhà trường phải kết hợp thực hiện tốt các hoạt động giáo dục, thực hiện tốt việc giảng dạy các bộ môn văn hóa nói chung và môn Toán nói riêng; bởi vì môn Toán có tác dụng lớn trong việc rèn luyện tư duy lôgic và tư duy sáng tạo để vận dụng vào thực tế cuộc sống
Chất lượng dạy – học toán phụ thuộc vào hai yếu tố là phương pháp giảng dạy của thầy và quá trình thu nhận kiến thức của trò. Hai yếu tố này có quan hệ phụ thuộc nhau, nhận thức của trò phụ thuộc vào phương pháp của thầy. Nếu phương pháp dạy của thầy phù hợp, học sinh sẽ được tiếp thu kiến thức một cách chủ động, có phương pháp, từng bước nâng cao kiến thức kể cả kiến thức về lí thuyết và kỹ năng thực hành. Ngược lại, nếu phương pháp dạy của thầy không phù hợp, học sinh không nắm vững kiến thức. Nhiều lần như vậy sẽ tạo ra lỗ hổng về kiến thức, sẽ nảy sinh những tư tưởng tiêu cực: Học sinh ngại học toán, chán học toán hoặc học mang tính chất học đối phó, chất lượng học tập cũng từ đó mà sa sút.
Trong thư gửi các bạn yêu toán, đồng chí Phạm Văn Đồng có viết: “Trong các môn khoa học kĩ thuật, toán học giữ một vị trí quan trọng, nổi bật, quyết định. Nó có tác động lớn đến các ngành khoa học khác, đối với kĩ thuật, sản xuất và chiến đấu”. (Trích báo Toán học và tuổi trẻ 11.1967).
Ý kiến trên một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của môn Toán.
2. Thực trạng của việc dạy học chủ đề Tam giác đồng dạng lớp 8 ở trường THCS:
2.1: Những thuận lợi và khó khăn
2.1.1: Thuận lợi
a. Về phía nhà trường:
- Nhà trường luôn quan tâm, giúp đỡ giáo viên phát triển và hoàn thành kĩ năng sư phạm, trong đó có kĩ năng hướng dẫn học sinh tự học.
- Tạo điều kiện cho giáo viên đi dự giờ trường bạn để học hỏi trao dồi kinh nghiệm giảng dạy. Thường xuyên dự giờ rút kinh nghiệm để giáo viên nâng cao thêm chất lượng giờ dạy.
b. Về phía học sinh:
- Các em cũng đã có thói quen đọc sách, tham khảo tài liệu.
c. Về phía giáo viên:
- Đa số giáo viên đều thực hiện việc hướng dẫn học sinh tự học ở nhà trong tiến trình bài dạy.
d. Về cơ sở vật chất:
- Trường có hệ thống máy chiếu, màn chiếu là công cụ hỗ trợ dạy học trực quan hiệu quả. Ngoài ra đồ dùng dạy học tương đối đầy đủ.
e. Về phân phối chương trình:
- Sắp xếp trình tự kiến thức khoa học, phù hợp với nhận thức của học sinh.
f. Về phương pháp giảng dạy:
- Có thể sử dụng các phương pháp dạy học đặc trưng của bộ môn như vấn đáp kết hợp giảng giải, trực quan, vận dụng kiến thức lí thuyết giải một số bài tập trên lớp để áp dụng hướng dẫn học sinh tự học.
2.1.2: Khó khăn
Thực tiễn dạy học môn Toán cấp THCS nói chung, phân môn hình học lớp 8 nói riêng chúng tôi nhận thấy một số những hạn chế sau:
*) Đối với học sinh
+ Nắm nội dung định lý và mối liên hệ giữa chúng là vấn đề khó khăn. Các em chưa nhận ra được điều bài toán cho và điều bài toán cần giải quyết(giả thiết và kết luận của định lý cũng như bài toán).
+ Không nắm được các định lý đã học, học trước quên sau, cuối năm không nhớ được 1/3 số định lý đã học. Kỹ năng vận dụng định lý vào các hoạt động giải toán còn yếu thậm chí rất yếu.
+ Đối với học sinh môn hình học thường được đánh giá là khó hơn đại số. Mặt khác định lý thường tập trung ở hình học do đó vấn đề khó lại thêm khó đối với cả thầy và trò.
+ Khi giải quyết một bài toán cụ thể học sinh thiếu sự sáng tạo, không biết cách tìm ra hướng giải quyết vì các em thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề.
+ Thống kê các bài kiểm tra hình của học sinh thấp hơn bài kiểm tra đại, ngay cả với học sinh lớp chất lượng cao. Khi được hỏi về môn hình các em đều nói khó và kiến thức hình khá rỗng. Cá biệt còn có một số học sinh bị điểm liệt môn hình.
*) Đối với giáo viên
Ta cần nhìn nhận thẳng và nói thẳng về giáo viên trên một số khía cạnh sau:
+ Thứ nhất, bản thân mỗi giáo viên cũng đã từng là học sinh mà học sinh thì nhìn chung tâm lí học hình ngại hơn học đại do đó kiến thức phần nào cũng có mặt hạn chế.
+ Thứ hai, khi đi học chuyên nghiệp (cao đẳng, đại học, nhất là đại học tại chức) các thầy giáo cô giáo tương lai lại không tập trung nhiều vào việc tích luỹ kiến thức và hình thành cho mình lối tư duy lôgíc, ngại nghiên cứu vì vậy cũng ảnh hưởng không nhỏ tới việc dạy nói chung và việc dạy hình nói riêng.
+ Thứ ba, vì học sinh ngại học, học không hiểu, giáo viên kiến thức có phần hạn chế nên thường dẫn đến ngại dạy và khó sâu kiến thức để học sinh hiểu bài.
+ Thứ tư, nhiều thầy cô hạn chế về mặt phương pháp, hạn chế về việc tiếp cận với học sinh nên việc dạy học cũng gặp không ít khó khăn. Vì vậy khi dạy hình lại càng khó khăn hơn.
+ Một điều nữa kĩ năng vẽ hình của nhiều thầy cô giáo còn yếu, không đảm bảo tính chính xác (dùng compa vẽ hình tròn không chuẩn, dùng êke vẽ góc mà vẫn chưa vuông...) điều đó làm ảnh hưởng không nhỏ tới cảm nhận của học sinh, suy nghĩ của học sinh về bộ môn hình học và kĩ năng vẽ hình của các em vì thế cũng yếu đi.
* Tóm lại, khi phân tích nguyên nhân của tình trạng trên có cả yếu tố chủ quan, và yếu tố khách quan.
+ Yếu tố chủ quan là tình trạng học sinh chưa chăm học (tình trạng chung đối với không chỉ môn Toán và cả các môn khác), không ghi nhớ nội dung kiến thức; tư duy lô gíc còn hạn chế, do mới làm quen từ lớp 7.
+ Yếu tố khách quan là phương pháp dạy học Toán nói chung và hình học lớp 8 nói riêng còn chưa đem lại phương pháp tư duy lôgíc khoa học cho học sinh. Thầy cô giáo thường có biểu hiện nôn nóng đưa ra nội dung định lý để học sinh nhận biết rồi vận dụng máy móc vào giải bài tập. Chính vì vậy mà hạn chế tư duy logic từ việc xây dựng hình thành nội dung định lý.
Trong Toán học, Hình học là một phân môn khá hấp dẫn. Dù trong Toán học hiện đại, nhiều nội dung Hình học đã được đại số hóa, nhưng Hình học sơ cấp vẫn giữ được nét đẹp riêng của nó, đơn giản vì Hình học sơ cấp có vai trò tích cực trong việc rèn luyện, phát triển tư duy cho học sinh.
Phép biến hình trong Hình học là một mảng kiến thức khó và hay. Khó vì người học không dễ để có thể nắm bắt đầy đủ và chính xác nội dung của nó; hay vì nó có nhiều ứng dụng trong giải toán. Một trong những phép biến hình thông dụng là phép đồng dạng. Đây là phép biến hình mà học sinh được học khá sớm so với các phép biến hình khác, ngay trong chương trình lớp 8, với nội dung trọng tâm là tam giác đồng dạng.
Chính vì một số lí do nêu trên mà tôi quyết định chọn đề tài “Một số kinh nghiệm dạy học chủ đề Tam giác đồng dạng lớp 8” để nghiên cứu, với mong muốn giúp bản thân và độc giả có cái nhìn đầy đủ, sâu sắc hơn về vấn đề này.
2.2: Những giải pháp cũ thường thực hiện (nêu một vài giải pháp cơ bản)
+ Dạy học sử dụng phương pháp vấn đáp kết hợp giảng giải.
+ Giáo viên có định hướng giúp học sinh tìm ra kiến thức mới.
Những giải pháp trên mặc dù có đem lại hiệu quả nhưng chưa cao, chưa thực sự sát sao với từng đối tượng học sinh.
Đưa ra kết quả đánh giá.
VD: Bảng khảo sát đánh giá việc dạy học chủ đề Tam giác đồng dạng sử dụng các phương pháp trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Lớp |
Giỏi |
Khá |
Trung bình |
Yếu |
8A (34) |
4 |
8 |
17 |
5 |
8C (25) |
0 |
0 |
13 |
12 |
Qua kết quả thể hiện trên bảng khảo sát tôi nhận thấy phương pháp đã áp dụng có đem lại hiệu quả nhưng chưa cao. Chính vì vậy mà chất lượng giáo dục chưa thực sự đạt được yêu cầu, mục tiêu của chương trình giáo dục THCS. Vì vậy tôi có một số giải pháp sau:
3. Giải pháp dạy học chủ đề Tam giác đồng dạng lớp 8:
Một số biện pháp nâng cao năng lực tự phục vụ,tự quản cho...
Một số biện pháp nâng cao năng lực tự phục vụ,tự quản cho học sinh...
Miễn phí
Một số biện pháp tích cực gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học
Một số biện pháp tích cực gây hứng thú học tập cho học sinh tiểu học
Miễn phí
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học...
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5
Miễn phí
Biện pháp nâng cao kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5
Biện pháp nâng cao kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5
Miễn phí
Biện pháp nâng cao chất lượng học tập môn toán theo định hướng phát...
Biện pháp nâng cao chất lượng học tập môn toán theo định hướng phát triển năng...
Miễn phí
Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp
Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp
Miễn phí
Một số giải pháp nâng cao phẩm chất “Đoàn kết, yêu thương” cho học...
Một số giải pháp nâng cao phẩm chất “Đoàn kết, yêu thương” cho học sinh lớp 5A1...
150,000đ
Một số giải pháp nâng cao tinh thần chăm học trong các buổi học trực...
Một số giải pháp nâng cao tinh thần chăm học trong các buổi học trực tuyến cho...
150,000đ
Một số biện pháp rèn kĩ năng quan sát trong viết văn miêu tả cho học...
Một số biện pháp rèn kĩ năng quan sát trong viết văn miêu tả cho học sinh lớp 4...
150,000đ
Một số giải pháp nâng cao sự tập trung và chăm chỉ học tập trong môn...
Một số giải pháp nâng cao sự tập trung và chăm chỉ học tập trong môn Toán lớp 4...
150,000đ
Một số biện pháp nâng cao tinh thần học tập môn Lịch sử lớp 4
Một số biện pháp nâng cao tinh thần học tập môn Lịch sử lớp 4
150,000đ
Một số trò chơi giúp học sinh lớp 2 học tốt môn Toán
Một số trò chơi giúp học sinh lớp 2 học tốt môn Toán
150,000đ